Mide küçültme ameliyatı midenin büyük bir kısmının çıkarıldığı geri dönüşümsüz bir işlemdir ve potansiyel riskler içerir. Bu riskler arasında, her büyük ameliyatta olabilen kanama, enfeksiyon, pıhtılaşma gibi genel cerrahi komplikasyonlar yer alır. Ayrıca midenin küçültülmüş yapısına ve değişen sindirim sistemine özgü erken veya geç dönem sorunlar da ortaya çıkabilir. Bunlar beslenme eksikliklerinden sindirim problemlerine kadar çeşitlilik gösterebilir. Bu nedenle ameliyat kararı öncesinde olası tüm risklerin anlaşılması kritik öneme sahiptir.
Mide Küçültme Ameliyatının Genel Cerrahi Riskleri Var Mıdır?
Evet, her büyük ameliyat gibi mide küçültme operasyonunun da genel riskleri bulunur. Bunlar arasında ameliyat sırasında veya sonrasında kanama, kesi yerlerinde veya karın içinde enfeksiyon gelişmesi, anesteziye bağlı istenmeyen reaksiyonlar ve bacaklarda ya da akciğerlerde kan pıhtısı oluşması sayılabilir. Bu riskler genellikle düşüktür ve önlem almak için çeşitli tedbirler alınır. Örneğin pıhtı riskini azaltmak için kan sulandırıcı ilaçlar ve özel çoraplar kullanılabilir, enfeksiyonu önlemek için antibiyotikler verilir.
Mide Küçültme Ameliyatının En Ciddi Erken Dönem Riski Nedir?
Ameliyatın kendine özgü risklerinden en ciddisi, midenin kesilip kapatıldığı hattan (stapler hattı) mide içeriğinin karın boşluğuna sızmasıdır. Buna ‘kaçak’ diyoruz. Görülme oranı düşüktür, genellikle yüzde 1 ila 3 arasındadır. Ancak olursa ciddi enfeksiyonlara yol açabilir ve ek tedavi hatta tekrar ameliyat gerektirebilir. Kaçağın en erken belirtisi genellikle nabzın hızlanmasıdır. Ateş ve karın ağrısı da görülebilir. Çoğu kaçak durumu hasta taburcu olduktan sonra ortaya çıktığı için, ameliyat sonrası takip ve belirtiler konusunda dikkatli olmak çok önemlidir.
Mide Küçültme Ameliyatının Uzun Vadede Mide Yanması (Reflü) Riski Nedir?
Mide küçültme ameliyatı sonrası reflü, yani mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması, sık karşılaşılan bir durumdur. Bazı hastalarda ameliyat öncesi var olan reflü şikayetleri artabilirken, bazılarında ise daha önce reflü sorunu olmamasına rağmen yeni reflü gelişebilir. Bunun nedeni, midenin şeklinin değişmesi ve reflüyü önleyen doğal mekanizmaların etkilenmesidir. Genellikle mide koruyucu ilaçlarla kontrol altına alınmaya çalışılır. Ancak ilaçların yetersiz kaldığı şiddetli durumlarda, farklı bir mide ameliyatına (revizyon) ihtiyaç duyulabilir.
Mide Küçültme Ameliyatının Dumping Sendromu Yaratma Riski Nedir?
Dumping sendromu, yiyeceklerin, özellikle de şekerli ve karbonhidratlı olanların, mideden ince bağırsağa çok hızlı geçmesiyle ortaya çıkar. Yemekten kısa süre sonra bulantı, kramp, ishal, terleme, çarpıntı gibi belirtiler (erken dumping) görülebilir. Bazen de yemekten 1-3 saat sonra kan şekerinin ani düşmesine bağlı olarak halsizlik, titreme, soğuk terleme, baş dönmesi gibi belirtiler (geç dumping) yaşanabilir. Bu durumu yönetmenin en iyi yolu diyet değişiklikleridir. Şekerli gıdalardan kaçınmak, az ve sık yemek, yemekle birlikte sıvı almamak genellikle yardımcı olur.
Mide Küçültme Ameliyatının Vitamin ve Mineral Eksikliği Riski Ne Kadar Önemlidir?
Bu çok önemli bir konudur. Mide küçültme ameliyatı sonrası hem yiyecek alımı azaldığı hem de bazı besinlerin emilimi değiştiği için vitamin ve mineral eksiklikleri riski yüksektir. Özellikle B12 vitamini, demir, kalsiyum ve D vitamini eksiklikleri sık görülür. Bu eksiklikler ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle ameliyat sonrası doktorunuzun önerdiği vitamin ve mineral takviyelerini düzenli ve ömür boyu kullanmak kesinlikle gereklidir. Ayrıca düzenli kan testleriyle bu vitamin ve minerallerin seviyelerini kontrol ettirmek de takip sürecinin önemli bir parçasıdır.
Mide Küçültme Ameliyatının Yetersiz Kilo Verme veya Geri Kilo Alma Riski Var Mıdır?
Evet, böyle bir risk vardır. Ameliyat kilo vermeye yardımcı olan çok etkili bir araç olsa da tek başına yeterli değildir. Ameliyat sonrası önerilen sağlıklı beslenme alışkanlıklarına ve düzenli egzersiz programına uyum gösterilmezse, hedeflenen kiloya ulaşılamayabilir veya verilen kiloların bir kısmı zamanla geri alınabilir. Özellikle yüksek kalorili atıştırmalıklar ve şekerli içecekler bu süreci olumsuz etkiler. Unutmayın ameliyat bir başlangıçtır ve kalıcı başarı için yaşam tarzı değişikliği şarttır.
Mide Küçültme Ameliyatının Safra Kesesi Taşı Oluşturma Riski Bulunur Mu?
Evet, bulunur. Hızlı kilo kaybı, safra kesesinde taş oluşumu riskini artırabilir. Ameliyat sonrası dönemde safra taşı gelişen hastalarda, yemek sonrası karın ağrısı gibi şikayetler olabilir ve bazen safra kesesinin alınması gerekebilir. Doktorunuz, riski azaltmak için bazen koruyucu ilaçlar önerebilir.
Mide Küçültme Ameliyatının Tekrar Ameliyat Gerektirme Riski Nedir?
Mide küçültme ameliyatı sonrası bazı durumlarda ikinci bir ameliyat, yani revizyon cerrahisi gerekebilir. Bunun en sık nedenleri yetersiz kilo kaybı, verilen kiloların geri alınması veya ilaçla kontrol altına alınamayan şiddetli reflüdür. Ayrıca nadiren de olsa ameliyata bağlı gelişen darlık gibi komplikasyonlar nedeniyle de revizyon gerekebilir. Revizyon ameliyatı ihtiyacı, özellikle ameliyattan yıllar sonra ortaya çıkabilir ve genel olarak hastaların bir kısmında (%10-20 gibi) görülebilir.
Mide Küçültme Ameliyatının Psikolojik Etkileri Olabilir Mi?
Kesinlikle olabilir. Kilo verme süreci genellikle kişinin kendine güvenini ve ruh halini olumlu etkilese de bazı zorluklar da yaşanabilir. Vücuttaki hızlı değişime uyum sağlamak, sosyal ilişkilerdeki değişimler bazen stres yaratabilir. Nadiren de olsa, ameliyat sonrası depresyon veya anksiyete belirtileri görülebilir. Ayrıca alkolün vücuttaki etkisi değiştiği için alkol kullanımına karşı çok dikkatli olmak gerekir, çünkü alkol sorunları gelişme riski artabilir. Ameliyat öncesi ve sonrası psikolojik destek almak bu süreçte faydalı olabilir.
Mide Küçültme Ameliyatının Risklerini Artıran Faktörler Nelerdir?
Bazı durumlar ameliyat riskini biraz daha artırabilir. Örneğin çok yüksek vücut kitle indeksi (VKİ), ileri yaş, kontrol altında olmayan diyabet veya kalp hastalığı gibi ciddi ek sağlık sorunları riski yükseltebilir. Sigara içmek ise hem anestezi hem de yara iyileşmesi ve ülser gibi birçok komplikasyon riskini belirgin şekilde artırır. Bu nedenle ameliyat öncesi sigarayı bırakmak çok önemlidir. Cerrahın ve ameliyatın yapıldığı merkezin deneyimi de riskleri etkileyen faktörlerdendir.
Prof. Dr. Toygar Toydemir, 1976 doğumludur. İzmir Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Şişli Etfal Hastanesi’nde genel cerrahi uzmanlığını tamamladı. Yurt içi ve dışında ileri laparoskopik cerrahi eğitimleri aldı. ABD Lenox Hill Hastanesi’nde revizyonel bariatrik cerrahi üzerine çalıştı. 2020 yılında Profesör oldu. Reflü ve obezite cerrahisi alanındaki çalışmalarına İstanbul Nişantaşı’ndaki kliniğinde Türkiye ve Avrupa’dan hastalar kabul etmektedir.
